آخرین به روزرسانی در تاریخ 5 دی, 1402
فهرست مطالب
به طور قطع تاکنون نام نظریه مارکسیسم را شنیده اید و یا درباره آن اطلاعاتی دارید. به صورت کلی مارکسیسم یک نظریه اجتماعی، جهانبینی خاص و همچنین یک ایدئولوژی، یک مکتب فلسفی محسوب میگردد. این نظریه توسط کارل مارکس، فیلسوف آلمانی در
اواخر قرن نوزدهم ساخته شد و انقلابی را در زمان خودش به پا کرد. در این مقاله قصد داریم تا به جواب این سوال که مارکسیسم چیست؟ بپردازیم و اطلاعاتی را در این خصوص در اختیار شما قرار دهیم. بنابراین برای کسب اطلاعات بیشتر تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
بررسی نظریه مارکسیسم
در پاسخ به سوال مارکسیسم چیست؟ باید بگوییم مارکسیسم یکی از مهمترین نظریههای اقتصادی و اجتماعی در قرن ۱۹ و ۲۰ میلادی
است که توسط کارل مارکس و فریدریش انگلس در دهه ۱۸۴۰ میلادی توسعه یافت. نظریه مارکسیستی برای توصیف وضعیت اجتماعی انسان، نظریههای اقتصادی و سیاسی را با یکدیگر ترکیب میکند و در واقع به نوعی به دنبال تحلیل ساختار اجتماعی و روابط قدرت است.
مارکسیسم بر این باور است که تاریخ بشر بر اساس تناقضات اجتماعی پیش میرود و در نهایت به یک جامعه بدون طبقات میرسد که در آن همه افراد برابر هستند. مارکس بر این باور بود که سرمایهداری و استخراج سرمایه از کارگران باعث نابودی اجتماعی و اقتصادی میشود و باید با سازماندهی کارگران و سرمایهداری مبارزه کرد. به عبارت دیگر، مارکسیسم به دنبال ایجاد جامعهای بر پایه عدالت اجتماعی و برابری درتوزیع منابع است.
دو نکته مهم:
- در مارکسیسم، اقتصاد سیاسی مورد توجه است و بر این باور است که روابط اجتماعی و قدرت در جامعه به طور مستقیم به اقتصاد مرتبط هستند. به عبارت دیگر، طبقههای اجتماعی و قدرت در جامعه بر اساس نوع تولید و توزیع منابع
شکل میگیرند. - مارکسیسم برای دوران خودش، اثر بسیاری در مبارزات اجتماعی و سیاسی داشت و تاثیرات آن تا به امروز در بسیاری از جوامع نظریههای اقتصادی و اجتماعی قابل مشاهده است.
جهان در نگاه مارکسیسم
نظریه مارکسیسم
مارکسیسم چیست؟ در نگاه مارکسیستی، جهان به عنوان یک جامعه تاریخی دیده میشود که در آن روابط اجتماعی و توزیع منابع بر اساس نوع تولید بشر شکل میگیرد. مارکس بر این باور بود که جوامع انسانی در طول تاریخ در مراحل مختلفی از توسعه خود قرار داشتهاند و در هر مرحله، به دلیل تناقضات داخلی، این جوامع به مرحله بعدی از توسعه خود پیش رفتهاند. به صورت کلی مارکس بر این باور بود که تاریخ انسانی به دو مرحله اساسی تقسیم میشود که در زیر به آن اشاره میکنیم:
- مرحله تولید قبل از سرمایهداری:
در مرحله تولید قبل از سرمایهداری، تولید و توزیع منابع بر اساس مالکیت مشترک بود و هیچ طبقه اجتماعی در جامعه وجود نداشت. - مرحله تولید سرمایهداری:
در مرحله تولید سرمایهداری، مالکیت خصوصی موجب تشکیل طبقات اجتماعی شد و
تولید و توزیع منابع بر اساس این تقسیمات انجام میشد.
تقسیم بندی جهان از نگاه مارکسیسم
تقسیم جهان در نگاه مارکسیسم
در نگاه مارکسیستی، جهان به دو زمینه اساسی تقسیم میشود که در زیر به آنها اشاره میکنیم:
- زمینه تولید:
در زمینه تولید، توانایی تولید و توزیع منابع تعیینکننده طبقههای اجتماعی و روابط قدرت
است. - زمینه فرهنگی:
در زمینه فرهنگی، فرهنگ، هنر و ادبیات نیز براساس روابط اجتماعی و توزیع منابع
شکل میگیرد.
بنابراین، در نگاه مارکسیستی، جهان به عنوان یک جامعه تاریخی با تناقضات داخلی در حال توسعه است و به جامعهای بدون طبقات و تمایزهای اجتماعی هدف دارد. در این راه، مارکسیستها به دنبال مبارزه با سرمایهداری و تحقق عدالت اجتماعی هستند.
مهمترین ویژگیهای نظریه مارکسیسم
ویژگیهای نظریه مارکسیسم
در این بخش از مقاله مارکسیسم چیست؟ باید بگوییم نظریه مارکسیسم ویژگیهای خاص خود را دارد. در زیر به برخی از مهمترین و
اساسیترین ویژگیهای نظریه مارکسیسم اشاره خواهیم کرد:
- تحلیل طبقاتی
مارکسیسم بر این باور است که جامعه را میتوان بر اساس طبقات تحلیل کرد و تناقضات بین طبقات اجتماعی، از جمله تناقضات بین صاحبان سرمایه و کارگران، محرک تاریخی هستند. - مادیگرایی
مارکسیسم اعتقاد دارد که برای درک جهان باید به واقعیتهای مادی و جسمانی جهان توجه کرد و به دنبال تحلیل روابط اجتماعی و اقتصادی در زمینه تولید و توزیع منابع است. - توانایی تبدیل
مارکسیسم بر این ویژگی استوار است که جامعه قابل تغییر بوده و توسعه مییابد، این بدان معنی است که جامعه با برخورد با تناقضات داخلی خود، قادر به تبدیل و پیشرفت است. - نقش اثرگذاری
در نگاه مارکسیستی، اقتصاد و روابط اجتماعی نقش اساسی در شکلگیری قدرت و توانمندی افراد و طبقات دارد، به همین دلیل مارکسیسم بر تأکید بر نقش اقتصاد در شکلگیری جهان تأکید دارد. - مبارزه کلاسی
مارکسیسم بر این باور است که کلاسهای اجتماعی در جامعه به دنبال تحقق منافع خود هستند و این تلاش برای تحقق منافع، به صورت یک مبارزه کلاسی بین صاحبان سرمایه و کارگران به نمایش گذاشته میشود. - عدالت اجتماعی
مارکسیسم به دنبال ایجاد جامعهای بر پایه عدالت اجتماعی و برابری در توزیع منابع است و به دنبال حذف تمایز طبقاتی و جهانی بدون تمایز و تبعیض است.
واقعیتهای یک جامعه مارکسیستی
جامعه مارکسیستی
در یک جامعه مارکسیستی، واقعیتهایی وجود دارند که بر اساس نظریه مارکسیستی توضیح داده میشوند. برخی از این واقعیتها عبارتند از:
- وجود طبقات اجتماعی: جامعه بر اساس طبقات تقسیم میشود و افراد در طبقات مختلفی با موقعیتهای مختلف در نظام اقتصادی و اجتماعی جامعه قرار میگیرند.
- تناقضات اجتماعی: تناقضات اجتماعی، به عنوان دلیل اصلی تحولات تاریخی در جامعه، مورد بررسی قرار میگیرد.
- تمایز در توزیع منابع: برای توزیع منابع و کالاها، سیستمی دارای تمایز و تقسیمات
است که موجب نابرابریهای اجتماعی میشود. - نقش کارگران: کارگران به عنوان طبقه کارگر، نقش اساسی در تولید کالاها و خدمات دارند و در نظام اقتصادی جامعه، مهمترین قدرت اجتماعی را تشکیل میدهند.
- صرفهجویی در منابع: صرفهجویی در منابع و برنامهریزی اقتصادی برای تأمین نیازهای اساسی جامعه مهم است و حاکمیت طبقاتی و هدررفت منابع وجود ندارد.
- نابرابری جنسیتی: در واقع نابرابری جنسیتی به عنوان یکی از انواع تبعیضات اجتماعی، بررسی میشود و باید برای تحقق اهداف مارکسیستی، مبارزه با آن صورت گیرد.
مزیت های نظریه مارکسیسم چیست؟
مزایای نظریه مارکسیسم
به صورت کلی پاسخ به این سوال به شدت بستگی به دیدگاه و نظرات هر فرد و گروه دارد. با این حال، میتوان به برخی از مزایا و معایب نظریه مارکسیسم اشاره کرد:
مزیتهای نظریه مارکسیسم برای جامعه:
- توجه به نیازهای اقتصادی و اجتماعی کارگران و طبقات ضعیفتر جامعه
- تلاش برای برابری اجتماعی و حذف نابرابریهای اجتماعی
- تمرکز بر توزیع منابع و ثروت در جامعه به صورت عادلانه و بر پایه نیازهای اساسی افراد
معایب نظریه مارکسیسم برای جامعه
- عدم توجه به انگیزههای فردی و حقوق مالکیت خصوصی
- عدم توجه به نیازهای متفاوت افراد و عدم تشویق به تلاش برای به دست آوردن
توانمندیهای جدید - عدم توجه به پیشرفت تکنولوژی و نظام اقتصادی جهانی
به عنوان یک مثال برای توضیح، میتوان گفت که نظریه مارکسیسم در جوامعی که برای طبقات ضعیف مشکلاتی مانند بیکاری، فقر و نابرابری اجتماعی وجود دارد، به عنوان یک ابزار برای تحقق برابری اجتماعی و توزیع منابع عادلانه میتواند مفید باشد. با این حال،
در جوامعی که نظام اقتصادی و اجتماعی به خوبی کار میکند و مردم به دنبال توسعه فردی و اقتصادی هستند، ممکن است برخی از اصول مارکسیستی به نظر آنان ناشایست و غیر واقعبینانه به نظر برسد.
سخن پایانی درباره مارکسیسم چیست؟
به طور کلی، مارکسیسم به عنوان یک نظریه اجتماعی و اقتصادی شامل پویایی، تحلیل و تعریف آیندهای برای نسلهای بعدی است. در یک جامعه مارکسیستی، به دنبال حذف تناقضات اجتماعی، حذف نابرابریهای اجتماعی، توزیع منابع برای تأمین نیازهای اساسی جامعه و ایجاد یک جامعه بر پایه عدالت اجتماعی و برابری هستند. برای کسب اطلاعات بیشتر و سرمایه گذاری در سکه، طلا و آموزش ارز دیجیتال می توانید به تیم مستر سرمایه اعتماد کنید.
سوالات متدوال درباره مارکسیسم چیست؟
- آیا هدف اصلی نظریه مارکسیسم ایجاد تغییرات اجتماعی و اقتصادی است؟
هدف اصلی نظریه مارکسیسم ایجاد تغییرات اجتماعی و اقتصادی است. این نظریه بر این اصل تمرکز دارد که نابرابری اجتماعی به دلیل وجود طبقات در جامعه و تفاوتهای اقتصادی بین آنان است. در نگاه مارکسیستی، طبقات حاکم در جامعه، به دنبال حفظ قدرت و استفاده از دیگران به عنوان ابزار برای رسیدن به اهداف خود هستند. بنابراین، نظریه مارکسیسم به دنبال تغییراتی است که به حذف نابرابریهای اجتماعی، توزیع منابع به صورت عادلانهتر، برابری اجتماعی و بهبود وضعیت طبقات ضعیفتر جامعه کمک
میکنند. - آیا مارکسیسم تنها به تغییرات اجتماعی و اقتصادی متمرکز است؟
نظریه مارکسیسم به تغییرات در تمامی زمینههای جامعه توجه دارد و به دنبال ایجاد تغییراتی است که به حذف نابرابریهای اجتماعی، توزیع منابع به صورت عادلانهتر، برابری اجتماعی و بهبود وضعیت طبقات ضعیفتر جامعه کمک میکنند. - آیا مارکسیستها به توسعه فناوری و نقش آن در جامعه توجه دارند؟
در واقع، مارکسیستها معتقدند که توسعه فناوری و بهبود مستمر تولید، به توسعه اقتصادی و بهبود شرایط زندگی جامعه کمک میکند. آنها با توسعه فناوری به وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه تأثیر میگذارد. همچنین، مارکسیستها به توانایی فناوری در بهبود شرایط کارگران و کاهش نیاز به نیروی انسانی توجه دارند. آنها معتقدند که با تحولات فناوری، بخشی از نیروی کار از کار خارج خواهد شد و به همین دلیل، توسعه فناوری باید با نظامی که از جامعه برای محافظت از منافع طبقات حاکم استفاده میشود، هماهنگ شود.
