ریسک اعتباری یک مفهوم اساسی در امور مالی است که به احتمال زیان زمانی اشاره دارد که وام گیرنده نتواند به تعهدات مالی خود مطابق با شرایط یک وام یا قرارداد اعتباری عمل کند. این ریسک می تواند در سناریوهای مختلفی از جمله وام، اوراق قرضه و مشتقات اعتباری رخ دهد و بر وام دهندگان، سرمایه گذاران و مؤسسات مالی به طور یکسان تأثیر بگذارد. درک ریسک اعتباری برای ارزیابی احتمال ضرر و کاهش زیان های احتمالی بسیار مهم است و آن را به یک ملاحظات کلیدی در تصمیم گیری های سرمایه گذاری و شیوه های وام دهی تبدیل می کند. در این مطلب از سری مطالب وبلاگ مستر سرمایه به همه چیز درباره ی ریسک اعتباری، نحوه اندازه گیری آن و استراتژی هایی برای مدیریت مؤثر آن می پردازیم.
فهرست مطالب
ریسک اعتباری چیست؟
ریسک اعتباری این احتمال است که وام گیرنده به تعهدات مالی خود مانند عدم بازپرداخت وام یا عدم پرداخت کارت های اعتباری عمل نکند. این ریسک برای وام دهندگان مانند بانک ها و اتحادیه های اعتباری بسیار مهم است، زیرا می تواند به طور مستقیم بر سلامت مالی آنها تأثیر بگذارد. زمانی که وام گیرنده نکول می کند، وام دهندگان نه تنها مبلغ وام داده شده را از دست می دهند، بلکه ممکن است هزینه های اضافی مربوط به جمع آوری و رسیدگی های قانونی را نیز متحمل شوند. بنابراین، درک ریسک اعتباری برای وام دهندگان برای تصمیم گیری آگاهانه در مورد اینکه به چه کسی و تحت چه شرایطی وام می دهند، حیاتی است.
ریسک اعتباری فقط برای وام گیرندگان فردی اعمال نمی شود. همچنین می تواند بر مشاغل و حتی کشورها تأثیر بگذارد. به عنوان مثال، هنگامی که یک شرکت اوراق قرضه منتشر می کند، سرمایه گذاران باید ارزیابی کنند که آیا آن شرکت می تواند بدهی های خود را بازپرداخت کند یا خیر. به طور مشابه، وقتی کشور ها از وام دهندگان بین المللی وام می گیرند، آن وام دهندگان باید احتمال بازپرداخت را ارزیابی کنند. ریسک اعتباری بسته به وضعیت مالی، سابقه اعتباری و شرایط اقتصادی وام گیرنده متفاوت است. وام دهندگان اغلب از رتبه بندی اعتباری برای سنجش ریسک مرتبط با وام دادن به وام گیرندگان مختلف استفاده می کنند.
برای مدیریت ریسک اعتباری، وام دهندگان ممکن است از چندین استراتژی استفاده کنند. یک رویکرد رایج، انجام ارزیابیهای اعتباری کامل قبل از اعطای وام است که شامل بررسی امتیاز اعتباری و سابقه مالی وام گیرنده است. آنها همچنین ممکن است پرتفوی وام خود را برای پخش ریسک متنوع کنند و اطمینان حاصل کنند که بیش از حد به یک وام گیرنده یا بخش تکی ندارند. علاوه بر این، وام دهندگان ممکن است به وثیقه نیاز داشته باشند، مانند ماشین یا خانه، که در صورت عدم پرداخت وام گیرنده، می توان آن را مطالبه کرد. این اقدامات کمک می کند تا زیان های احتمالی ناشی از ریسک اعتباری به حداقل برسد.
درک ریسک اعتباری:
درک ریسک اعتباری هم برای وام دهندگان و هم برای وام گیرندگان ضروری است. برای وام دهندگان، ارزیابی ریسک اعتباری به تعیین اینکه آیا آنها وام هایی را به افراد یا مشاغلی ارائه می دهند که احتمالاً آنها را بازپرداخت می کنند، کمک می کند. عواملی که بر ریسک اعتباری تأثیر می گذارند عبارتند از درآمد وام گیرنده، سطح بدهی، سابقه اعتباری و محیط اقتصادی گسترده تر. وام دهندگان از این اطلاعات برای محاسبه میزان ریسک وام دادن به یک شخص یا کسب و کار خاص استفاده می کنند که در نهایت بر شرایط وام مانند نرخ بهره و برنامه بازپرداخت تأثیر می گذارد.
برای وام گیرندگان، داشتن درک ریسک اعتباری می تواند به آنها کمک کند تا انتخاب های مالی بهتری داشته باشند. یک سابقه اعتباری خوب که با پرداخت به موقع و سطوح پایین بدهی مشخص می شود، می تواند منجر به نرخ بهره پایین تر و شرایط وام بهتر شود. از سوی دیگر، کسانی که اعتبار ضعیفی دارند ممکن است برای تضمین وامها مشکل داشته باشند یا فقط وامهایی با نرخ بهره بالا به آنها پیشنهاد شود. با درک اینکه چگونه ریسک اعتباری بر تاییدیه های وام تاثیر می گذارد، وام گیرندگان می توانند روی بهبود امتیازات اعتباری و عادات مالی خود کار کنند تا شانس خود را برای دستیابی به گزینه های تامین مالی مطلوب افزایش دهند.
علاوه بر این، درک ریسک اعتباری نیز در دوران رکود اقتصادی ضروری است. هنگامی که اقتصاد ناپایدار است، وام دهندگان ممکن است معیارهای وام دهی خود را سخت تر کنند، از ترس افزایش نکول. این میتواند چرخهای ایجاد کند که در آن وامگیرندگانی که بیشتر به کمک نیاز دارند، تأمین وامها را چالشبرانگیز بدانند و مشکلات مالی آنها را تشدید کند. اطلاع رسانی در مورد ریسک اعتباری به وام دهندگان و وام گیرندگان این امکان را می دهد که در تغییر چشم اندازهای مالی حرکت کنند و تصمیمات درستی در مورد استقراض و وام بگیرند.
ریسک اعتباری در مقابل نرخ بهره:
ریسک اعتباری و نرخ بهره مفاهیمی نزدیک به هم در دنیای مالی هستند. زمانی که وام دهندگان ریسک اعتباری بالاتری را درک می کنند، معمولاً این ریسک را با اعمال نرخ بهره بالاتر برای وام ها جبران می کنند. این به این دلیل است که وام دهندگان می خواهند اطمینان حاصل کنند که به اندازه کافی درآمد دارند تا زیان های احتمالی ناشی از نکول را پوشش دهند. به عنوان مثال، وام گیرنده با امتیاز اعتباری پایین به عنوان ریسک بالاتری نسبت به فردی با سابقه اعتباری قوی تلقی می شود، بنابراین ممکن است با نرخ بهره بالاتری در وام های خود مواجه شود. این پویایی به وام دهندگان کمک می کند تا از منافع مالی خود محافظت کنند و در عین حال به وام گیرندگان انگیزه ای برای بهبود اعتبار خود در طول زمان می دهد.
از سوی دیگر، نرخ بهره نیز می تواند بر چشم انداز ریسک اعتباری تأثیر بگذارد. در یک محیط با نرخ بهره پایین، وام گیری ارزان تر می شود، که می تواند منجر به افزایش هزینه های مصرف کننده و سرمایه گذاری های تجاری شود. با این حال، این میتواند منجر به تقاضای بالاتر برای اعتبار و رفتارهای وام پرخطرتر شود، زیرا وامگیرندگان ممکن است وامهایی را که توانایی پرداخت آن را ندارند، دریافت کنند.
برعکس، زمانی که نرخ بهره افزایش می یابد، وام گرفتن گرانتر میشود، که میتواند از استقراض بیش از حد منصرف شود، اما ممکن است وامگیرندگانی را که از قبل بدهیهای معوقه با نرخهای پایینتری دارند، تحت فشار قرار دهد. به این ترتیب، رابطه بین ریسک اعتباری و نرخ بهره پویا است و می تواند بر وام دهندگان و وام گیرندگان به طرق مختلف تأثیر بگذارد.
درک تأثیر متقابل بین ریسک اعتباری و نرخ بهره برای تصمیم گیری های مالی آگاهانه حیاتی است. وام دهندگان باید به طور مداوم ریسک اعتباری را با تغییر شرایط بازار ارزیابی کنند و نرخ های بهره خود را بر این اساس تنظیم کنند تا از حفظ سودآوری و همچنین مدیریت زیان های احتمالی اطمینان حاصل کنند. وام گیرندگان، به نوبه خود، هنگام درخواست وام، باید هم ریسک اعتباری خود و هم نرخ بهره رایج را در نظر بگیرند. با آگاهی از این روابط، هر دو طرف می توانند چشم انداز وام دهی را به طور موثرتری هدایت کنند، که در نهایت منجر به نتایج مالی متعادل تری می شود.
بانک ها چگونه ریسک اعتباری را مدیریت می کنند؟
ریسک اعتباری این احتمال است که وام گیرنده از پرداخت وام خود کوتاهی کند یا تعهدات مالی قراردادی را انجام ندهد. برای مدیریت موثر ریسک اعتباری، بانکها از یک رویکرد چند وجهی استفاده می کنند که شیوه های ارزیابی دقیق، نظارت مستمر و اجرای استراتژی های کاهش ریسک را ترکیب می کند.
ارزیابی ریسک و بررسی دقیق: بانکها قبل از اعطای وام، بررسی جامعی از جمله تجزیه و تحلیل تاریخچه اعتبار، صورتهای مالی و شرایط اقتصادی انجام می دهند. آنها اغلب از مدل های امتیازدهی استفاده می کنند که وام گیرندگان را بر اساس اعتبار آنها امتیاز می دهد.
سیاست های اعتباری و محدودیت ها: بانک ها سیاست های اعتباری سخت گیرانه ای را ایجاد می کنند که سطوح ریسک قابل قبول را تعریف می کند. این سیاست ها ممکن است شامل محدودیت در میزان اعتبار اعطایی، تنوع سبد وام و انطباق با الزامات نظارتی باشد.
الزامات وثیقه: برای به حداقل رساندن زیان های احتمالی، بانک ها اغلب به وثیقه در برابر وام ها نیاز دارند. وثیقه با ارائه یک شبکه ایمنی مالی به محافظت از بانک ها کمک می کند، زیرا دارایی ها را می توان در صورت نکول وام گیرنده توقیف و نقد کرد.
نظارت مستمر: پس از تایید وام، بانک ها به طور مستمر بر سلامت مالی و شرایط اقتصادی خارجی وام گیرندگان نظارت می کنند. آنها از مدل ها و تجزیه و تحلیل برای شناسایی خطرات در حال ظهور و انجام اقدامات اصلاحی در صورت لزوم استفاده می کنند.
متنوع سازی وام: بانکها با حفظ یک سبد وام متنوع در صنایع مختلف، مکانهای جغرافیایی و انواع وامگیرندهها میتوانند ریسک را گسترش داده و تأثیر نکول را کاهش دهند.
سیستمهای هشدار زود هنگام: از طریق توسعه سیستم های هشدار زود هنگام، بانک ها می توانند نشانه های ناراحتی مالی وام گیرندگان را قبل از وقوع نکول شناسایی کنند، که امکان اقدامات پیشگیرانه مانند بازسازی وام ها یا افزایش تلاش های نظارتی را فراهم می کند.
با به کارگیری این استراتژی ها، بانک ها قصد دارند ریسک اعتباری را به حداقل برسانند و توانایی خود را در ارائه کارآمد اعتبار و در عین حال حفظ ثبات مالی خود افزایش دهند.
پنج معیار اعتبار در این زمینه چیست؟
پنج اعتبار مجموعه ای از معیارهایی است که وام دهندگان برای ارزیابی اعتبار وام گیرندگان بالقوه از آنها استفاده می کنند. درک این مؤلفه ها به وام گیرندگان و وام دهندگان کمک می کند تا احتمال بازپرداخت موفق وام را ارزیابی کنند. پنج معیار عبارتند از:
شخصیت: این معیار به سابقه اعتباری، شهرت و قابلیت اطمینان وام گیرنده در بازپرداخت بدهی ها اشاره دارد. وام دهندگان عواملی مانند رفتار پرداخت گذشته، امتیازات اعتباری و ثبات شغل را برای ارزیابی درستی وام گیرنده بررسی می کنند.
ظرفیت: ظرفیت به توانایی وام گیرنده برای بازپرداخت وام بر اساس درآمد، بدهی های موجود و وضعیت مالی کلی مربوط می شود. وام دهندگان نسبت بدهی به درآمد و صورتهای جریان نقدی را تجزیه و تحلیل میکنند تا بفهمند که وامگیرنده به راحتی میتواند چقدر بدهی اضافی را مدیریت کند.
سرمایه: سرمایه به منابع مالی خود وام گیرنده اشاره دارد که به خرید یا وام کمک می کند. وام دهندگان پیش پرداخت یا وجوه در دسترس وام گیرنده را ارزیابی می کنند، زیرا سرمایه بالاتر نشان دهنده خطر کمتر نکول به دلیل سرمایه گذاری شخصی وام گیرنده در فرصت است.
وثیقه: وثیقه دارایی است که توسط وام گیرنده برای تضمین وام تعهد شده است. این به عنوان محافظت برای وام دهنده عمل می کند، زیرا آنها می توانند آن را در صورت نکول تصرف کنند. وام دهندگان ارزش و نوع وثیقه ارائه شده را برای تعیین بازیابی احتمالی در صورت عدم پرداخت ارزیابی می کنند.
شرایط: شرایط مربوط به شرایط وام، از جمله نرخ بهره، برنامه بازپرداخت، و محیط کلی اقتصادی است. وام دهندگان عواملی مانند هدف وام و چگونگی تأثیر شرایط اقتصادی خارجی بر توانایی وام گیرنده برای بازپرداخت بدهی را در نظر می گیرند.
این پنج معیارچارچوب جامعی را برای وام دهندگان فراهم می کند تا ریسک های مرتبط با اعطای وام را ارزیابی کنند و وام گیرندگان عوامل اساسی را که بر تأیید وام تأثیر می گذارد درک کنند.
چگونه وام دهندگان پنج معیار اعتبار را اندازه می گیرند؟
وام دهندگان پنج معیار اعتبار را از طریق انواع روش های کمی و کیفی، با استفاده از تجزیه و تحلیل مالی، بررسی اسناد، و ابزارهای ارزیابی برای ارزیابی هر عامل اندازه گیری می کنند:
دسته ی اول:
گزارش های اعتباری: وام دهندگان گزارش های اعتباری را از دفاتر اعتباری دریافت می کنند که شامل تاریخچه اعتباری وام گیرندگان، الگوهای پرداخت، بدهی های معوق و سوابق عمومی است.
مراجع و بررسی پیشینه: مراجع شخصی و تجاری می توانند بینش بیشتری در مورد قابلیت اطمینان و یکپارچگی وام گیرنده ارائه دهند.
دسته ی دوم:
نسبت بدهی به درآمد (DTI): وام دهندگان نسبت DTI را با مقایسه پرداخت های ماهانه بدهی وام گیرنده با درآمد ناخالص ماهانه آنها محاسبه می کنند. نسبت DTI پایین نشان دهنده ظرفیت بهتر برای مدیریت بدهی اضافی است.
تجزیه و تحلیل جریان نقدی: برای وام های تجاری، وام دهندگان ممکن است صورت جریان های نقدی را تجزیه و تحلیل کنند تا توانایی وام گیرنده برای ایجاد جریان نقدی کافی برای بازپرداخت وام را تعیین کنند.
دسته ی سوم:
پیش پرداخت: وام دهندگان اندازه پیش پرداخت یا سهامی را که وام گیرنده مایل به کنار گذاشتن آن است، ارزیابی می کنند. پیش پرداخت بزرگتر نشان دهنده تعهد است و ریسک وام دهنده را کاهش می دهد.
صورت های مالی شخصی: ممکن است از وام گیرندگان خواسته شود که صورت های مالی شخصی را ارائه دهند که دارایی ها، بدهی ها و ارزش خالص را نشان می دهد تا سلامت مالی کلی را نشان دهد.
دسته ی چهارم:
ارزش گذاری دارایی: وام دهندگان ارزش وثیقه را از طریق ارزیابی یا تجزیه و تحلیل بازار ارزیابی می کنند تا مطمئن شوند که مبلغ وام درخواستی را برآورده می کند یا از آن فراتر می رود.
اسناد: اسناد مالکیت مناسب و اثبات مالکیت برای تأیید مشروعیت و قابلیت اجرایی بودن وثیقه ضروری است.
دسته ی پنجم:
هدف وام: وام دهندگان هدف وام را برای درک ریسک موجود ارزیابی می کنند. به عنوان مثال، وام برای توسعه کسب و کار ممکن است متفاوت از وام های شخصی برای هزینه های اختیاری دیده شود.
شرایط بازار: شاخصهای اقتصادی مانند نرخ بهره، تورم و نرخ اشتغال بر شرایط وام دهی تأثیر می گذارند. وام دهندگان ممکن است بر این عوامل نظارت کنند تا پیشنهادات وام خود را مطابق با آن تنظیم کنند.
با استفاده از این تکنیکهای اندازه گیری، وام دهندگان می توانند تصمیمات آگاهانه ای در مورد تصویب وام، نرخ بهره، و استراتژی های مدیریت ریسک بگیرند و در نهایت اطمینان حاصل کنند که در عین حفاظت از داراییهای خود، مسئولانه وام می دهند.
جمع بندی:
ریسک اعتباری به این احتمال اشاره دارد که وام گیرنده یا طرف مقابل تعهدات خود را مطابق با شرایط توافق شده انجام ندهد، که می تواند منجر به زیان مالی برای وام دهندگان یا سرمایه گذاران شود. از موقعیت های مختلفی مانند وام دادن پول، اعطای اعتبار یا درگیر شدن در مشتقات مالی ناشی می شود. عوامل مختلفی بر ریسک اعتباری تأثیر می گذارند، از جمله اعتبار وام گیرنده، شرایط اقتصادی، و نوع ابزار مالی درگیر. برای مدیریت و کاهش ریسک اعتباری، وام دهندگان اغلب رتبه های اعتباری را ارزیابی می کنند، وثیقه ها را ارزیابی می کنند و پرتفوی خود را متنوع می کنند. درک و مدیریت ریسک اعتباری برای موسسات مالی برای حفظ ثبات و دستیابی به سودآوری بسیار مهم است.
سوالات متداول:
ریسک اعتباری چیست؟
ریسک اعتباری احتمال زیان ناشی از عدم بازپرداخت وام یا انجام تعهدات قراردادی توسط وام گیرنده است. ممکن است از اشکال مختلف تمدید اعتبار، از جمله اوراق قرضه، وام، و مشتقات اعتباری ناشی شود. وام دهندگان ریسک اعتباری را برای تعیین احتمال نکول توسط وام گیرنده ارزیابی می کنند.
وام دهندگان چگونه ریسک اعتباری را ارزیابی می کنند؟
وام دهندگان ریسک اعتباری را با استفاده از چندین روش از جمله ارزیابی سابقه اعتباری، امتیاز اعتباری و ثبات مالی وام گیرنده ارزیابی می کنند. آنها همچنین ممکن است با در نظر گرفتن عواملی مانند شرایط اقتصادی، ریسک های صنعت و کیفیت مدیریت وام گیرنده، تحلیل های کیفی انجام دهند. این ارزیابی ها به وام دهندگان کمک می کند تا تصمیم بگیرند که آیا اعتبار را تمدید کنند و تحت چه شرایطی.
چند استراتژی برای کاهش ریسک اعتباری چیست؟
برای کاهش ریسک اعتباری، وام دهندگان می توانند از استراتژی هایی مانند تنوع بخشیدن به سبد خود برای جلوگیری از تمرکز در وام گیرندگان یا بخش های خاص، نیاز به وثیقه برای تضمین وام ها، و انجام تحلیل های اعتباری کامل قبل از اعطای اعتبار استفاده کنند. علاوه بر این، وام دهندگان ممکن است استفاده از مشتقات اعتباری، مانند سوآپ های پیش فرض اعتباری را برای انتقال یا کاهش قرار گرفتن در معرض ریسک اعتباری در نظر بگیرند.